خبر خوش پزشكي،

هو الشافی

خبر خوش پزشكي،

اين‌بار ديابتي‌ها را خوشحال مي‌كند درمان- زهرا مهدي*:

ديابت يكي از تهديدهاي اصلي براي سلامت جامعه بشري در قرن ‌21 ميلادي است. جهان با بيش از 240 ميليون نفر مبتلا به ديابت، پا به قرن جديد گذاشت كه در اين ميان سهم ايران بيش از 5/2 ميليون نفر است.

زخم پاي ديابتي يكي از مهم‌ترين عوارض اين بيماري است تا جايي كه شعار روز جهاني ديابت در سال 2005 «ديابت و مراقبت از پا» بود. براساس تحقيقات در ايران 15 تا 20 درصد مبتلايان به زخم پاي ديابتي، نهايتا نياز به قطع عضو پيدا مي‌كنند. اين درحالي است كه مي‌توان از 50‌درصد موارد زخم پاي ديابتي پيشگيري كرد.

اين بار تلاش محققان و انديشمندان پزشكي كشورمان در اين زمينه به‌بار نشسته و موفق به كشف دارويي فوق‌العاده مؤثر در درمان زخم پاي ديابتي كه قرار است همزمان با سالگرد پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي اين كشف جديد رونمايي شود، شدند.

كشف داروي آنژي‌پارس و اميدهاي تازه طرح عظيم پژوهشي و ملي با تلاش و كوشش خستگي‌ناپذير جمعي از محققان و انديشمندان كشورمان منجر به تهيه و توليد داروي جديدي در درمان و بهبود زخم پاي ديابتي با نام «آنژي‌پارس AngiPars» شده است كه جديدترين روش درمان پاي ديابتي را به جهان ارائه داده است.

براي ساخت اين دارو دانشمندان كشورمان پس از اجراي مطالعات سم‌شناسي و تعيين مكانيسم اثر دارو در حيوانات آزمايشگاهي و محيط سلولي، كارآزمايي روي نمونه‌هاي انساني را در 3 مرحله انجام دادند.

نتايج مطالعات و آزمايش‌هاي متعدد اين است كه اثرات درماني شكل‌هاي خوراكي، موضعي و توأم اين دارو در بيماران ديابتي فوق‌العاده مؤثر بوده و مصرف اين دارو در دوزهاي درماني هيچ‌گونه عارضه جانبي و اثرات درماني نداشته است.

كشف اين دارو منشأ اميد تازه در بهبود و درمان بيماران ديابتي مبتلا به زخم پاي ديابتي در سراسر جهان است كه افتخارش نصيب دانشمندان فرهيخته علوم پزشكي كشورمان شده است.

ديابت چيست؟ ديابت يك بيماري مزمن است و هنگامي به‌وجود مي‌آيد كه پانكراس انسولين كافي توليد نمي‌كند. انسولين يكي از هورمون‌هاي بدن است كه از طريق سلول‌هاي بتا در لوزالمعده (جزاير لانگرهانس) ترشح مي‌شود و وظيفه انتقال قند داخل خون به درون سلول و تبديل آن به انرژي را برعهده دارد. 

در برخي از بيماران ديابتي تمام يا بخشي از سلول‌هاي بتا از بين رفته‌اند كه نتيجه آن كاهش يا قطع ترشح انسولين است. درحالي‌كه در بدن برخي ديگر، انسولين به مقدار كافي ترشح مي‌شود ولي به‌خوبي عمل نمي‌كند.

لذا در افراد ديابتي غلظت گلوكز در داخل خون زياد شده و قند خون بالا مي‌رود. انواع ديابت ديابت نوع يك با تخريب سلول‌هاي توليدكننده انسولين در پانكراس همراه است. مبتلايان به ديابت نوع يك، انسولين توليد نمي‌كنند و يا مقدار خيلي كم انسولين توليد مي‌كنند و براي درمان بايد انسولين را به‌وسيله تزريق يا پمپ انسولين يا از طريق استنشاق به‌صورت ريوي استفاده كنند.

اين نوع ديابت، ديابت كودكان و نوجوانان ناميده مي‌شود. ايجاد ديابت نوع 2 با مقاومت به انسولين مشخص مي‌شود.

افراد مبتلا به اين نوع ديابت نمي‌توانند به‌صورت مؤثر از انسولين توليد شده استفاده كنند. آنها اغلب مي‌توانند بيماري خود را با ورزش و رژيم غذايي كنترل كنند.

هرچند در بسياري مواقع داروهاي خوراكي مورد نياز و گاهي اوقات انسولين نيز لازم است. 90درصد از 246 ميليون مورد ديابتي در سراسر جهان به ديابت نوع 2 مبتلا هستند. وراثت، اضافه وزن، چربي و فشار خون بالا و كم‌تحركي مي‌تواند احتمال ابتلا به اين نوع ديابت را افزايش دهد.

عوارض ديابت ديابت كه با علائم هشداردهنده‌اي مانند تكرار ادرار، تشنگي شديد، گرسنگي شديد، خستگي زياد، بي‌علاقگي و عدم تمركز، تاري ديد و حالت تهوع و معده‌درد مشخص مي‌شود، زمينه‌ساز عوارض و آسيب‌هايي است كه مهم‌ترين آن بيماري‌هاي قلبي و عروقي است كه بر روي قلب و رگ‌هاي خون‌رسان تأثير مي‌گذارد و باعث عوارض كشنده مانند بيماري عروق كرونر قلب و سكته مي‌شود.

همچنين بيماري‌هاي عصبي (نوروپاتي ديابت) كه منجر به زخم پا و يا اندام تحتاني و نهايتا قطع عضو مي‌شود، جزء آسيب‌هاي جدي ديابت‌اند.

براساس تحقيقات انجام شده در جهان، زخم پا يا اندام تحتاني كه در اثر كنترل نكردن قند خون و بي‌توجهي نسبت به مراقبت صحيح از پاها ايجاد مي‌شود در 15 درصد بيماران ديابتي در طول عمر ايجاد خواهد شد.

شيوع زخم پاي ديابتي در نقاط مختلف جهان از 2/2 درصد تا 6/3 درصد است و در جمعيت بيماران ديابتي با عارضه نوروپاتي به 2/7 درصد مي‌رسد. منطقه مديترانه شرقي كه كشور ايران در آن واقع است بالاترين شيوع ديابت و زخم پاي ديابتي در جهان را دارد.

زخم پاي ديابت يك عارضه هزينه‌بر و ناتوان‌كننده بوده كه مي‌تواند قطع اندام تحتاني را به دنبال داشته باشد.

در سال 2003 به‌ازاي هر يك هزار بيمار ديابتي، 7 نفر به علت زخم پاي ديابتي معلول شده‌اند. بهبود زخم پاي ديابتي حتي در موارد ترميم‌پذير به‌تدريج و طي 2 تا 5 ماه به طول انجاميده و نياز به مراقبت ويژه داشته و منابع و هزينه‌هاي قابل‌توجهي را به خود اختصاص مي‌دهد.

هزينه‌هاي مرتبط با زخم‌هاي پاي بيماران ديابتي حدود 7 تا 10 هزار دلار تخمين زده مي‌شود و هزينه‌هاي مستقيم قطع عضو در بيماران ديابتي حدود 30 تا 60 هزار دلار است. 85 درصد از قطع‌شدگي‌ها در ارتباط با ديابت به علت زخم پاهاست. مراقبت از پاها 85 درصد از قطع‌شدگي پا جلوگيري مي‌كند.

براساس مطالعات متعدد بين 14 تا 20 درصد از بيماران ديابتي در طول زندگي نياز به قطع پا پيدا مي‌كنند. هزينه مراقبت زخم پاي ديابتي در آمريكا به‌ازاي هر بيمار در مرحله ابتدايي زخم پا 4595 دلار بوده و 2 سال پس از پيگيري به 28 هزار دلار مي‌رسد.

هزينه‌هاي مستقيم قطع اندام تحتاني به عوامل مختلفي همچون سن بيمار، زمان قطع عضو و عوارض آن بستگي داشته و بين 20 تا 40 هزار دلار تخمين زده شده است.

به‌دليل خطرناك بودن عوارض اين بيماري، تمام بيماران ديابتي بايستي ساليانه مورد معاينه پا و آموزش خودمراقبتي جهت شناسايي عوامل خطر براي زخم پا قرار گيرند. معاينه پا شامل ارزيابي حس حفاظتي، ساختمان و بيومكانيك پا و وضعيت عروقي و پوست پاست. در بيماراني كه داراي يك عامل خطر يا بيشتر هستند بايد معاينات مكررا از نظر افزايش خطر انجام شود.

بيماراني كه دچار نوروپاتي هستند بايد در هر ويزيت پاي آنها نيز ديده شود. روش‌هاي متداول درمان زخم پاي ديابتي شامل كنترل عفونت و گاهي جراحي، همچنين كاهش فشار وارده بر پا و درمان زخم است.

روش‌هاي جديد درماني براي پاي ديابتي نيز عبارتند از فاكتورهاي رشد موضعي، پيوند پوست زخم با استفاده از فشار مكش، درمان با اكسيژن پرفشار، حرارت درماني، درمان پا و سلول‌هاي بنيادي.

*كارشناس وزارت بهداشت